آشنایی با بتن نما یا بتن اکسپوز

بتن نما یا بتن اکسپوز چیست؟

بتن اکسپوز یکی از انواع بتن است که به دلیل دارا بودن سطح صیقلی و صاف در نمای خارجی و داخلی ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع بتن به معماران اجازه می‌دهد طرح‌های موردنظرشان برای نمای ساختمان را به‌راحتی پیاده‌سازی کنند. بتن اکسپوز که به آن بتن نما نیز گفته می‌شود به دلیل سطح صاف و یکدست بودن، به‌راحتی قابل رنگ‌آمیزی است. البته از این نوع بتن به‌صورت پیش‌فرض در سه رنگ کمرنگ، میانه و پررنگ وجود دارد و می‌توان از آن استفاده کرد.

بتن نما برای استفاده در ساخت‌وساز، به‌صورت پیش ساخت ساخته می‌شوند. این نوع بتن معمولاً به‌صورت پنل‌های بتنی آماده شده و مورداستفاده قرار می‌گیرد. این پنل ها در هر ابعادی تولید می‌شوند و بسته به محل مورداستفاده، اندازه آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. مزیت مهمی که در مورداستفاده از این نوع بتن وجود دارد این است که دیگر نیازی به نماسازی نیست.

انواع بتن اکسپوز بر اساس روش تولید

نحوه اجرای بتن اکسپوز با توجه به نیاز کارفرما و نوع پروژه تعریف می‌شود که به‌طور خلاصه به‌صورت:

۱. بتن اکسپوز به‌صورت پانل‌های پیش‌ساخته

به‌طورکلی بتن پیش‌ساخته با استفاده از قالب‌های از پیش آماده‌شده در کارخانه‌های تولید بتن ساخته می‌شوند. این کارخانه‌ها با استفاده از قالب‌های پرکاربرد اقدام به آماده‌سازی بتن‌ها بر اساس استانداردهای لازم می‌کنند. به‌طورکلی در استفاده از بتن‌های پیش‌ساخته اکسپوز نکات زیر باید موردتوجه قرار گیرند که شامل:

تراز کردن و شاقول گذاری بلوک‌ها به روش درست انجام شود.
بلوک‌ها و پنل‌های شکسته و ترک‌خورده مورداستفاده قرار نگیرند.
شرایط موردنیاز برای چسباندن بتن‌های اکسپوز به سطح فراهم شود.
با توجه به ابعاد و حجم بتن‌ها از روش‌های مناسب برای نصب آن‌ها استفاده شود.

۲. استفاده از بتن اکسپوز در محل پروژه

این روش بیشتر در پروژه‌های بزرگ مانند پل‌های بزرگ شهری و ساختمان‌های دولتی کاربرد دارد، زیرا فرآیند تولید بتن اکسپوز در این روش در محل انجام پروژه صورت می‌گیرد یعنی تمام مراحل مانند بتن‌ریزی و سایر امور لازم در محل پروژه انجام می‌شود و به آن بتن درجا می‌گویند. در برخی از پروژه‌های بزرگ استفاده از بتن‌های پیش‌ساخته هزینه بسیاری در بردارد، به همین دلیل پیمانکاران ترجیح می‌دهند عملیات آماده‌سازی و قالب گذاری بتن اکسپوز در محل اجرای پروژه انجام شود.

مشخصات فنی بتن اکسپوز

1.یکپارچه بودن و استحکام بالای این بتن کمک می‌کند که تا حدود ۵۰۰۰ پاسکال فشار را تحمل کند.
2.حداکثر جذب آب در بتن اکسپوز حدود ۶ درصد است که عملاً استفاده از آن برای زیرزمین و بخش‌های مرتبط با رطوبت آسان می‌کند.
3.وزن مخصوص بتن نما حدود ۲۴۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب است که نسبت به بتن معمولی بیشتر می‌باشد.
4.با توجه به اینکه در جریان استفاده از این بتن، از اتلاف سیمان و مواد تشکیل‌دهنده جلوگیری می‌شود، توجیه اقتصادی مناسبی دارد.
5.چون هیچ‌گونه حفره یا حبابی در این نوع بتن دیده نمی‌شود، استحکام کششی و فشاری بالایی نیز در مقایسه با بتن معمولی دارد.

کاربردهای بتن نما یا بتن اکسپوز

1.سطح صیقلی و زیبای بتن اکسپوز باعث شده از آن در نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده شود.
2.بتن پیش‌ساخته بدون تخلخل و حفره هواست و نمی‌تواند آب را جذب کند، به همین دلیل از آن در ساخت استخر و حوض‌های آب استفاده می‌شود.
3.قیمت این بتن‌ها در مقایسه با مصالحی که برای کف‌پوش راه‌ها و پیاده‌روها استفاده می‌شود پایین‌تر بوده و هزینه آن ازنظر اقتصادی در پروژه‌های بزرگ به‌صرفه‌تر می‌باشد.
4.بتن نماها یا بتن‌های اکسپوز برای محوطه‌سازی پارک‌ها و باغ‌ها نیز کاربرد دارند.
5.مورداستفاده جهت پوشش‌های حمل‌ونقل و جاده‌ای

مزایای استفاده از بتن اکسپوز

همان‌طور که تا اینجای مقاله مطالعه کردید مزایای استفاده از این نوع از مصالح بی‌شمار بوده که به‌عنوان مشتی از خروار به چند نمونه از این مزایا اشاره می‌کنیم. این مزایا شامل:

-مطابق با ابعاد و اندازه‌های هر پروژه‌ای قابل‌اجرا می‌باشد و انعطاف زیادی را در طراحی ایجاد می‌کند.
-سرعت اجرای آن بالا می‌باشد.
-طول عمر و دوام این محصول زیاد است
-در برابر شرایط جوی ازجمله رطوبت و تغییرات شدید دمای محیط مقاوم است.
-قابلیت اجرای آن با ملات‌های چسبنده، چسب و به‌صورت خشک فراهم است.
-امکان اجرای آن در تمام فصول سال وجود دارد.
-وزن این محصول به نسبت سنگ‌های مصنوعی سبک‌تر است.
-بتن نما به‌عنوان مصالح ساختمانی سبز، به رتبه LEED دست‌یافته است.

بتن اکسپوز چگونه ساخته می‌شود؟

به‌طورکلی در ساخت این نوع بتن ابتدا سیلیس و آب باهم ترکیب می‌شوند و به شکل دوغاب درمی‌آیند. سپس مواد اولیه که شامل سیمان، آهک و سیلیس هستند، به‌صورت خشک وارد مخلوط می‌شوند. درواقع این دو فرآیند یکی برای ترکیب مواد خشک و یکی برای ترکیب مواد تر به‌صورت جداگانه انجام می‌شوند. پس‌ازآن این مواد باهم ترکیب‌شده و در میکسرهای مخصوص برای مدت معینی مخلوط می‌شوند.

سپس قالب‌های بتنی که به‌صورت پیش‌ساخته در کارخانه آماده می‌شوند، توسط کارشناسان کارخانه موردبررسی و میزان حرارت و آماده بودن قالب‌ها برای خط برش سنجیده می‌شود. لازم به ذکر است که در طول فرآیند برای جلوگیری از پایین آمدن کیفیت بتن، مواد اولیه پیش از ورود به خط، کنترل می‌شوند تا از تغییر نکردن مواد اولیه اطمینان حاصل گردد.

نکات مهم در تهیه بتن اکسپوز

رویه ساخت این نوع از بتن چندان سخت نیست و البته برای ساخت بتن اکسپوز خودتان هم می‌توانید با استفاده از مواد اولیه اقدام به ساخت بتن کنید اما ازآن‌جهت که این امر ممکن است در کیفیت نهایی کار اثر منفی داشته باشد بهتر است که آن را سفارش داده و از متخصصین امر مشورت بگیرید؛ اما به‌طورکلی از تمایل به تهیه این نوع بتن به‌صورت خانگی دارید، باید موارد و نکات زیر را در نظر بگیرید که شامل:

-قالب‌ها به‌صورت استاندارد درزبندی شوند.
-قالب‌ها با استفاده از بولت و رامکا مهار شوند.
-از فوق روان کننده یا افزودنی‌های متراکم کننده استفاده شود.
-در قالب‌گیری بتن از قالب‌های سالم و نو استفاده شود.
-نهایت دقت در تراز بودن قالب‌ها به‌کاربرده شود.
-مناسب‌ترین روغن قالب به‌کاربرده شود.
-برای خروج حباب‌های هوا از بتن خصوصاً در کنار قالب‌ها عملیات ویبره یا تکان دادن را انجام دهید.