سیمان پرتلند (Portland cement)
سیمان پودریست که از سنگ آهک و خاک رس تولید می شود و از مخلوط آن با مصالح سنگی دیگر خصوصا ماسه، شن و سنگ برای ساخت انواع ملات و بتن استفاده می گردد. قسمت عمده سیمان مصرفی از نوع سیمان پرتلند می باشد، که به آن سیمان پرتلند معمولی یا OPC13 نیز وجود ندارند که اکثرا در کارهای اجرایی در لایه های زیر سطحی استفاده می شود و همین طور سیمان با آلومینای بالا HAC15.سیمان معمولا در بسته های 50 کیلوگرمی به فروش می رسد، هر چند مصرف کنندگان بزرگ تجاری مانند کارخانه های ساخت بتن و کارخانه های قطعات بتنی پیش ساخته فله استفاده می کنند و حمل آن توسط تانکرهای خاصی صورت می گیرد.
انواع سیمان و موارد کاربرد آنها
بعضی از مشخصات فنی سیمان بر اساس نشریه شماره 55 موسوم به مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (تجدید نظر دوم) به شرح ذیل می باشد:
انواع سیمان پرتلند در استاندارد ایران به پیروی از استاندارد ASTM عبارتند از:
1.سیمان پرتلند معمولی یا سیمان تیپ 1
این نوع سیمان که سیمان پرتلند معمولی نیز نامیده می شود، برای مصارف عمومی که ویژگی خاصی از بتن خواسته نشده است، مصرف میشود. از این نوع سیمان در ساختن پیاده روها، روسازی جاده ها، پل های بتن مسلح، راه آهن، مخازن، لوله های آب و ملات برای بنایی استفاده می شود.
به طور کلی بهتر است از این سیمان در مواردی که نیاز به خواص ویژه دیگر سیمانها علی الخصوص در محیطهای خورنده حاوی یونهای مهاجم بتن استفاده نشود اخیرا سیمان پرتلند معمولی در سه کلاس 325-1 ،425-1 و 525 -1 تولید و عرضه می شود. برای کلاس های با مقاومت بالا (435-1 و 525 -1) وجود دارد، مصرف این کلاس از سیمان بایستی با احتیاط صورت گیرد. سیمان پرتلند معمولی در کارهای معمولی و عمومی بتنی ساده و بتن آرمه که مکان حمله سولفات ها وجود ندارد مصرف می شود.
2.سیمان اصلاح شده یا سیمان تیپ 2
در مواردی که حرارت هیدراتاسیون متوسط و مقاومت در برابر حمله سولفات های در حد متوسط لازم باشد و از سیمان معمولی مقاوم تر است به کار میرود. به دلیل محدودیت فاز آلومینات و کمتر بودن فاز C3S در این سیمان که سبب ایجاد خواص ویژه مزبور میشود، مقاومت فشاری اولیه و نهایی آن کمتر از سیمان تیپ 1 سیا سیمان پرتلند معمولی است. سیمان تیپ 2 یا سیمان اصلاح شده معمولا کندتر از سیمان تیپ 1 میگیرد و در گیرش حرارت کمتری تولید میکند. از این سیمان میتوان در ساختمانهای حجیم استفاده نمود تا هنگام گرفتن بتن حرارت کمتری ایجاد شود و حجم بتن ریزی محدود نشود.
3.سیمان خیلی زود گیر یا سیمان تیپ 3
این نوع سیمان تقریبا اجزاء اولیه تیپ 1 را دارد، با این تفاوت که به شدت ریزتر آسیاب شده و به همین جهت گیرش سریع تری دارد. سیمان نوع 3 در مدت کوتاهی یعنی معمولا در عرض 1 هفته یا کمتر مقاومت زیادی به دست می آورد و مقاومت 7 روزه آن حدود مقاومت 28 روزه سیمان نوع 1 میباشد. این نوع سیمان نسبت به سیمان نوع 1 در هنگام گیرش حرارت بیشتری تولید می کند. از این سیمان وقتی استفاده می کنند که بخواهند زودتر از معمول قالب را برداشته و بتن را مورد استفاده و بارگذاری قرار دهند.
4.سیمان کم حرارت یا سیمان تیپ 4
این سیمان کندگیر بوده و در هنگام بتن ریزی حرارت کمتری تولید میکند. مقدار C3A و C3S موجود در این نوع سیمان در مقایسه با C انواع دیگر سیمان، کمتر بوده و در مقابل C2S زیادتری دارد. مورد استفاده این نوع سیمان جایی است که شدت و مقدار حرارت تولید شده اهمیت دارد. بتنی که با این سیمان ساخته میشود، رشد مقاومت آهسته تری دارد؛ یعنی دیرتر می گیرد. کاربرد اصلی این نوع سیمان در ساختمان های حجیم بتنی است. در ساختمانهای حجیم چون سدهای وزنی بتنی به علت حجم زیاد بتن، افزایش درجه حرارت ناشی از گیرش بتن می تواند بسیار خطرناک باشد. برای پایین نگه داشتن درجه حرارت سیمان، سیمان نوع 4 که به آن سیمان دیرگیر نیز می گویند استفاده می شود.
5.سیمان ضد سولفات یا سیمان تیپ 5
این سیمان برای مصرف در بتن ها و در بخش هایی از ساختمان که شدیدا در معرض حمله سولفاتها قرار دارد، مناسب است و به همین جهت به سیمان ضد سولفات شهرت دارد. این نوع سیمان وقتی به کار میرود که بتن در تماس شدید با سولفات قرار داشته باشد. از این سیمان اساساً وقتی استفاده می شود که خاک یا آب زیرزمینی که در تماس با ساختمان بتنی قرار دارد، مقدار زیادی املاح سولفات داشته باشد.